در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۱ بیستمین انتخابات بوندستاگ برگزار شد. با این‌حال هنوز صدراعظم جدیدی تعیین نشده است، زیرا ابتدا باید بین احزاب بوندستاگ، پارلمان جمهوری فدرال آلمان، ائتلافی تشکیل شود که قادر به حکومت باشد. چنین ائتلافی به بیش از ۵۰ درصد از کرسی های پارلمان نیاز دارد. سپس این ائتلاف می تواند صدراعظم جدید را در بوندستاگ انتخاب کند.
بنابراین پس از انتخابات مذاکراتِ ائتلافی انجام می‌شود. این روند معمولاً ۱ تا ۳ ماه و گاهی اوقات بیشتر طول می‌کشد. با این وجود معمولاً پس از انتخابات بوندستاگ مشخص می‌شود که در نهایت چه کسی صدراعظم می‌شود، زیرا به طور سنتی قویترین حزب نامزدش را به رئیس‌جمهور فدرال پیشنهاد میکند و سپس او آن شخص را برای انتخاب به عنوان صدراعظم به بوندستاگ پیشنهاد میکند.
در این انتخابات اخیر اما نتایج احزاب به قدری نزدیک بود که این امکان وجود داشت ائتلاف‌های مختلف کاندیداهای متفاوتی جهت صدراعظمی پیشنهاد کنند. بدین جهت، سمت صدارت اعظم تا اتمام مذاکرات ائتلافی بین احزاب، مشخص نمی‌شود.
سیستم انتخاباتی در انتخابات فدرال آلمان به چه صورت است؟
همهٔ شهروندان آلمانی بالای ۱۸ سال حق دارند با دادن دو رأی در انتخابات مجلس شرکت کنند و خود نیز نامزد انتخابات شوند. با رأی اول یک شخص و با رأی دوم یک حزب انتخاب می‌شود. شخص رای‌دهنده فردی را از حوزهٔ انتخاباتی که در آن زندگی میکند انتخاب میکند، یعنی یک نمایندهٔ محلی که پس از آن نمایندهٔ حوزهٔ انتخابیه مذکور در پارلمان آلمان است. با رأی دوم سهم آرای یک حزب در مجلس انتخاب می‌شود.
رأی اول
آلمان از ۱۶ ایالت فدرال و ۲۹۹ حوزهٔ انتخاباتی تشکیل شده‌است که بزرگی آنها متفاوت است. از آنجایی که همهٔ احزاب در همهٔ ایالت‌های فدرال نمایندگی ندارند، احزابی نیز وجود دارند که در همهٔ حوزه‌های انتخاباتی نمایندگی ندارند.
با رأی اول شما یک نمایندهٔ محلی از حوزهٔ انتخاباتی خود انتخاب می‌کنید. در سه ایالت-شهر برمن، هامبورگ و برلین این حوزه‌های انتخاباتی شامل یک منطقه یا چند محلهٔ شهری می شوند، در حالیکه حوزه‌های انتخاباتی در سایر ایالات فدرال مانند بایرن یا براندنبورگ شامل یک یا چند شهر یا ناحیه هستند.
کاندیداهای مستقیم که اکثریت آراء را در ۲۹۹ حوزهٔ انتخاباتی کسب می‌کنند، نمایندهٔ حوزهٔ انتخاباتی خود در مجلس هستند. نیمی از ۵۹۸
کرسی ثابت مجلس از طریق آرای اول اعطا می‌شود.
رأی دوم
نیمی دیگر از کرسی‌های ثابت با رأی دوم کسب می‌شود. با رأی دوم، یک حزب مستقیماً برای مجلس انتخاب می‌شود. بسته به سهم آراء، احزاب تعداد مشخصی از ۲۹۹ کرسی باقی‌مانده در مجلس را از آن خود می‌کنند.
با این حال، یک حزب باید حداقل ۵ درصد از آرای دوم یا ۳ نامزد مستقیم از طریق آرای اول به دست‌آورد تا بتواند کرسی‌های مجلس را دریافت کند.
«کرسی‌های مازاد» چیست؟
کرسی‌های مازاد (Überhangsmandate) در بوندستاگ زمانی تشکیل می‌شوند، که یک حزب در یک ایالت اجازهٔ فرستادن کاندیداهای مستقیم بیشتری از طریق آرای اول به بوندستاگ برلین دارد نسبت به آن تعدادی که از طریق آرای دوم خود محق آن است. به عنوان مثال، اگر حزبی اجازه داشته باشد سه نامزد از یک ایالت فدرال را با توجه به رأی دوم خود به بوندستاگ بفرستد، اما حزب توانسته است چهار نامزد مستقیم را از طریق رأی اول به دست آورد. در این صورت این حزب یک کرسی مازاد از ایالت مذکور دریافت می کند.
به همین دلیل معمولاً تعداد کرسی‌های بوندستاگ بیشتر از ۵۹۸ کرسی ثابت است. به عنوان مثال در مجلس قبل ۷۰۹ نماینده (یعنی ۱۱۱ نمایندهٔ مازاد) وجود داشت. با این حال، در واقع تنها ۴۶ مورد از این کرسی‌ها مازاد بودند. کرسی‌های باقی‌مانده به اصطلاح «کرسی‌های توازنی» بودند.
این قانون از سال ۲۰۱۳ تصویب و اجرا شده‌است، زیرا کرسی‌های مازاد سال ۲۰۱۲ مغایر با قانون اساسی اعلام‌شدند. هدف از ایجاد کرسی‌های توازنی این است که سهم آرای دوم در بوندستاگ به واسطهٔ کرسی‌های مازادِ آرای اول مخدوش نشود.
«کرسی‌های توازنی»
هر ایالت فدرال قوانین خاص خود را در مورد نحوهٔ محاسبه کرسی‌های توازنی (Ausgleichsmandate) دارد. با این حال، هدف برای همه آنها یکسان است. تناسب قدرت احزاب در بوندستاگ طبق آرای دوم بایستی حفظ شود. این بدان معناست: احزابی که نسبت درصدیِ سهمِ آنها از کرسی‌های آرای دوم به علت اختصاصِ کرسی‌های مازاد به احزاب دیگر (از همان ایالت) کاهش پیدا میکند، کرسی‌های توازنی دریافت می‌کنند، و این یعنی افزایش کرسی‌ها در بوندستاگ برلین!
پس از انتخابات بوندستاگ باید «ائتلاف دولتی» تشکیل شود
قاعدتا هیچ حزبی اکثریت کرسی‌های بوندستاگ را به دست نمی آورد. این بدان معناست که احزاب منتخب باید متعاقبا ائتلافی تشکیل دهند که بیش از ۵۰ درصد از کرسی‌ها را در اختیار داشته‌باشد. تنها چنین ائتلافی می تواند دولت تشکیل دهد و مقام صدراعظمی فدرال را بدست آورد.
انتخاب صدراعظم فدرال
طبق سنت، به محض اینکه چند حزب بتوانند ائتلافی را تشکیل دهند که اکثریت را در بوندستاگ کسب‌کند، رئیس‌جمهور فدرال (در حال حاضر فرانک والتر اشتاین مایر (۲۰۲۱)) یک نامزد برای پست صدارت‌اعظم پیشنهاد میکند. کاندیدای انتخاباتی مقام صدراعظم معمولاً همان کاندیدای (معرفی‌شدهٔ) قویترین حزب در بوندستاگ است. با این حال اگر احزاب نتوانند به توافق برسند، رئیس‌جمهور فدرال می تواند به طور مستقل یک نامزد را برای انتخابات معرفی کند.
پس از معرفی نامزد، صدراعظم احتمالی از اعضای بوندستاگ رأی اعتماد می‌گیرد. این بدان معناست که مردم آلمان به طور غیرمستقیم و از طریق بوندستاگ دولت را انتخاب می کنند.
کدام احزاب در انتخابات ۲۰۲۱ بوندستاگ شرکت کردند؟
در مجموع ۴۷ حزب در انتخابات ۲۰۲۱ بوندستاگ شرکت کردند که از این میان تنها ۴۰ حزب از طریق رأی دوم و ۷ حزب باقی مانده فقط از طریق رأی اول قابل انتخاب بودند.
اکثر احزاب کوچک بودند که عموماً از مانع 5 درصدی عبور نکردند و بنابراین در بوندستاگ نماینده نخواهند داشت.
از این رو در اینجا مروری داریم بر بزرگترین و جدیدترین احزاب شرکت کننده در انتخابات و نتایج آنها:
اتحادیه دمکراتیک مسیحی / اتحادیهٔ سوسیال مسیحی (CDU / CSU) با کاندیداتوری صدراعظم: آرمین لاشت
این اتحادیه در سال ۱۹۴۵ پس از تأسیس جمهوری فدرال تشکیل شد که شکل کنونی خود را در سال ۱۹۵۰ به عنوان یک حزب فرامذهبیِ مسیحی به خود گرفت تا خود را از احزاب قبلیِ کاملاً کاتولیک متمایز کند. این اتحادیه متشکل از CDU است که در تمام ایالت‌های آلمان به جز بایرن، به علت تشکیل CSU در آنجا، نمایندگی دارد. CSU / CDU به عنوان «اتحادیه» با هم کار می‌کنند و از سیاست‌های محافظه‌کارانه و لیبرال اقتصادی حمایت می‌کنند. با حدود ۴۲۷.۰۰۰ عضو، این حزب قویترین حزب در جمهوری فدرال است.
با کاندیداتوری صدراعظم آرمین لاشت، CSU / CDU توانست (۲۴/۱٪) از آراء را به دست آورد که یکی از ضعیفترین نتایج انتخابات از زمان تأسیس این حزب تا کنون است. تلاش‌های آرمین لاشت برای تشکیل ائتلاف حکومتی در مذاکرات ائتلاف شکست خورد و به همین دلیل CDU / CSU بخشی از دولت آینده نخواهد بود. این موضوع بحث شدیدی را در مورد آیندهٔ این حزب که خود را «حزب مردمی» می‌بیند، برانگیخته است.
حزب سوسیال دمکرات (SPD) با کاندیداتوری صدراعظم: اولاف شُلتز
SPD پس از تأسیس جمهوری فدرال در سال ۱۹۴۵ تأسیس شد، اما ریشه‌های آن به انجمن‌های کارگری مربوط به سال ۱۸۶۳ باز می گردد. این حزب با حدود ۴۲۰.۰۰۰ عضو، دومین حزب قوی در آلمان است که در جهت دستیابی به یک سیاست اجتماعی‌محور می‌کوشد.
اگرچه SPD حدود شش ماه قبل از انتخابات رتبه بسیار پایینی در نظرسنجی‌ها داشت، اما به طور غیرمنتظره‌ای توانست با کاندیداتوریِ اولاف شُلتز (۲۵/۷٪) آراء را به دست آورد و آن را قوی ترین حزب در بوندستاگ جدید سازد. مذاکرات موفقیت‌آمیزِ جهت‌یابی در راستای تشکیل ائتلاف‌ها، اولاف شُلتز را قادر ساخت تا نامزد صدراعظمی شود و پس از تشکیل ائتلاف دولتی، او به عنوان صدراعظم انتخاب شود.
سبزها (Bündnis 90 / Die Grünen) با کاندیداتوری صدراعظم: آنالنا بربوک
سبزها در سال ۱۹۹۳ از ادغام حزب Die Grünen از آلمان غربی و Bündnis90 تشکیل شد که در سال ۱۹۹۰ در آلمان شرقی سابق پس از اتحاد آلمان تشکیل شده‌بود. آنها از سیاست‌های زیست محیطی و صلح حمایت می کنند.
سبزها با بیشترین نرخ افزایش درصدی آراء (۵/۹٪) از زمان تأسیس خود تا کنون به بهترین نتیجهٔ انتخاباتی این حزب، یعنی (۱۴/۸٪) دست‌یافتند.
حزب دموکرات آزاد (FDP)
پس از تأسیس جمهوری فدرال در سال ۱۹۴۸ باز‌تأسیس شد. پیشینهٔ این حزب به زمان تأسیس آلمان در سال ۱۸۴۷ باز می‌گردد. FDP حامی سیاست لیبرال است.
حزب آلترناتیو برای آلمان (AfD)
در سال ۲۰۱۳ برای حمایت از سیاست‌های پوپولیستی دستِ راستی برای تحکیم قدرت آلمان، لغو یورو و انحلال اتحادیهٔ اروپا پدید آمد.
حزب چپ (DIE LINKE)
در سال ۲۰۰۷ از طریق ادغام حزب WASG و Linkspartei.PDS تشکیل شد. LINKE حامی ایدهٔ غلبهٔ دموکراتیک بر سرمایه‌داری است.
حزب دی پارتای (Die PARTEI)
در سال ۲۰۰۴ توسط رئیس مجلهٔ طنز TITANIC تأسیس شد. آنها در حال حاضر یک کرسی در پارلمان اروپا و یک کرسی در بوندستاگ آلمان دارند.
حزب ولت آلمان (Volt Deutschland)
در سال ۲۰۱۸ توسط جنبش شهروندی Volt اروپا تأسیس شد و حامی اصلاحات و تحکیم قدرت اروپاست.
حزب دموکراتیک پایهٔ آلمان (Die Basis)
این حزب در ماه جولای ۲۰۲۰ پس از ظهور COVID-19 تشکیل شد و به عنوان مثال از قوانین لیبرال واکسیناسیون حمایت می کند.
حزب تیم تودنهوفر (Team Tödenhöfer)
این حزب در سال ۲۰۲۰ توسط روزنامه نگار «یورگن تودنهوفر» تأسیس شد و هدف آن حمایت از عدالت و برابری بیشتر است.
از بین این ده حزب، سه حزب CDU / CSU آرمین لاشت، SPD اولاف شُلتز و Die Grünen آنالنا بِربوک یک نامزد برای انتخابات صدراعظم معرفی کرده‌اند.
صدراعظم آلمان برای یک دورهٔ چهارساله انتخاب می‌شود و می‌تواند برای دفعات نامحدودی مجددا در انتخابات شرکت کند. خانم آنگلا مرکل به مدت ۱۶ سال صدارت اعظم جمهوری فدرال آلمان را برعهده داشت